Uzmanlık Tezim

 

 

ÖRGÜTSEL VE İŞLEVSEL AÇIDAN

KAMU KURULUŞLARINDA HALKLA İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ,

BU DEĞERLENDİRMELER IŞIĞINDA

 İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA

 HALKLA İLİŞKİLERİN

YAPILANDIRILMASI

 Uzmanlık Tezi

 Mustafa Sami KOÇ

 ANKARA-1996

 

SUNUŞ 

       Modern devletin gelişmesinin temel çizgilerinden biri, yönetimin faaliyetlerinin gittikçe karmaşıklaşmasıdır. Bu yapının olumsuz sonuçlarını gidermek için yönetim ile yönetilen arasında iki yönlü bir iletişime ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde bu iletişim aracı halkla ilişkiler faaliyetidir. Yönetime bilgi sağlayan halkla ilişkiler, aynı zamanda etkili ve verimli bir yönetimin gelişmesine de katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle, kamu kuruluşlarındaki halkla ilişkilerin değerlendirilmesine yönelik olarak İçişleri Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığınca belirlenen “Örgütsel ve İşlevsel Açıdan Kamu Kuruluşlarında Halkla İlişkilerin Değerlendirilmesi, Bu Değerlendirmeler Işığında İçişleri Bakanlığında Halkla İlişkilerin Yapılandırılması” isimli APK uzmanlık tezi üç ana bölümde incelenmiştir.

           Birinci bölümde genel olarak halkla ilişkilerin tanımı yapılmış, tarihçesi anlatılmış, reklam ve propagandadan farklı yönlerine değinilmiş, yönetimin halkla ilişkiler gereksinimi üzerinde durulmuş ve bölümün sonunda ise Türkiye’deki halkla ilişkilerin gelişimi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

             Araştırmanın kapsamını; tüm kamu kurum ve kuruluşları ile İçişleri Bakanlığı merkez teşkilatındaki Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, halkla ilişkiler birimi bulunan Sivil Savunma, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile bağlı kuruluşlarından Emniyet Genel Müdürlüğü oluşturmaktadır.

                Örgütsel ve işlevsel açıdan kamu kuruluşlarındaki hakla ilişkilerin değerlendirildiği ikinci bölümde Bakanlıklar, Kitler ve Kamu Bankaları, Diğer Merkez Kuruluşları, Üniversiteler, Valilikler ve Belediyeler gruplarındaki kuruluşların örgütsel ve işlevsel yapılanması ortaya konulmuş, sonunda bir değerlendirmeye yer verilmiştir. Bu bölümün değerlendirilmesi yapılırken yazılı kaynaklardan, DPT ve TODAİE tarafından yapılmış anketlerden yararlanılmıştır.

            Üçüncü bölümde ise İçişleri Bakanlığındaki halkla ilişkiler yapılanması merkezi düzeyde değerlendirilmiş, bu değerlendirmeye Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ile halkla ilişkiler birimi bulunan Genel Müdürlükler dahil edilmiştir. Değerlendirme yapılırken örgütsel ve işlevsel açıdan kamu kuruluşlarındaki halkla ilişkiler baz olarak alınmış ve Bakanlıktaki halkla ilişkilerin bugünkü somut durumu hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümde yazılı kaynaklardan yararlanılmasının yanı sıra yöneticilerle yüz yüze görüşmeler de yapılarak uygulamalar hakkında bilgi edinilmeye çalışılmıştır. Bölümün sonunda bir değerlendirme yapılmış, sorunlar ile çözüm önerilerine yer verilmiştir. Araştırmanın sonuç kısmında ise ortak sorunlara çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.

Mustafa Sami KOÇ

 

İÇİNDEKİLER

 

-SUNUŞ	I
-İÇİNDEKİLER	III
-TABLO DİZİNİ	VII
-KISALTMALAR	IX
BİRİNCİ BÖLÜM HALKLA İLİŞKİLER VE YÖNETİM
I. HALKLA İLİŞKİLERİN TANIMI VE AMAÇLARI	1
II. HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHÇESİ	3
III. HALKLA İLİŞKİLERİN SINIRLANDIRILMASI	4
A. Halkla İlişkiler ve reklam	5
B. Halkla İlişkiler ve Propaganda	5
IV. YÖNETİMİN HALKLA İLİŞKİLER GEREKSİNİMİ	7
A. Toplumun Bilgi Edinme İhtiyacı ve Türk Kamu Yönetiminde Bilgi Verme	7
B. Yönetsel Etkinlik ve Toplumda olumlu görüntü yaratılması	9
V. Türkiye’de Halkla İlişkilerin Gelişimi	11
İKİNCİ BÖLÜM ÖRGÜTSEL VE İŞLEVSEL AÇIDAN KAMU KURULUŞLARINDA HALKLA İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. HALKLA İLİŞKİLER BİRİMLERİNİN ÖRGÜTSEL YAPISI	16
A. Kamu Kuruluşlarında Bulunan Halkla İlişkiler Birimleri	16
B. Halkla İlişkiler Birimlerinin Mevzuat İçindeki Yeri	17
C. Halkla İlişkiler Birimlerinin Örgüt İçindeki Yeri ve Statüsü	18
D. Halkla İlişkiler Birimlerinin Personel Yapısı	20
1. Yüksek Öğrenim Görmüş Personel	20
2. Destek Personeli	22
3. Toplam Personel	24
4. Yönetici Personel	25
5. Halkla İlişkiler Personelinin Hizmet-İçi Eğitimi	26
II. KAMU KURULUŞLARINDA HALKLA İLİŞKİLERİN İŞLEVSEL YAPISI	27
A. Yönetimin Yapısının ve Kararlarının Halka Açıklanması	28
1. Kitle İletişim Araçlarından Yararlanma	28
a) Basın İle İlişkiler	29
b) Radyo TV ile İlişkiler	31
c) Yayın Faaliyetleri	32
2. Sosyal İletişim Araçlarından Yararlanma	37
B. Yönetimin Halkın Gereksinim ve isteklerini Öğrenmesi	37
1. Basını İzleme	37
2. Yönetici ile Halkın Yüz yüze İlişkileri	38
3. Kamuoyu Araştırmaları	39
4. Vatandaşların kişisel Başvuruları	41
III. HALKLA İLİŞKİLER BİRİMLERİ ARASINDA İŞBİRLİĞİ VE KOORDİNASYON	42
IV. DEĞERLENDİRME	44
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İÇİŞLERİ BAKANLIĞINDA HALKLA İLİŞKİLERİN YAPILANMASI
I. AMAÇ VE KAPSAM	47
A. Amaç	47
B. Kapsam	47.
II. ÖRGÜTSEL YAPILANMA	48
A. Örgütsel Yapılanma Süreci	48
B. Örgütlenmenin Bu Günkü Durumu	49
1. Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği	49
2. Bakanlığın Diğer Birimlerinde Gerçekleştirilen Halkla İlişkiler Hizmetlerine İlişkin Örgütsel Yapı	50
a) Sivil Savunma Genel Müdürlüğü	50
b) Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü	50
3. Emniyet Genel Müdürlüğü	50
C. Personel	51
1. Halkla İlişkiler Hizmetlerinden Sorumlu Personelin Nitel ve Nicel Durumu	51
2. Personelin Hizmet-içi Eğitimi	54
III. HALKLA İLİŞKİLERİN İŞLEYİŞİ	54
A. Bakanlığın Yapısını ve Çalışmalarını Tanıtma Faaliyetleri	55
1. Basınla İlişkiler	55
2. Radyo- TV	57
3. Yayın Faaliyetleri	59
a) Kitaplar	59
b) Dergiler	61
(1) Türk İdare Dergisi	61
(2) Sivil Savunma Dergisi	63
(3) Polis Dergisi	63
(4) Jandarma Dergisi	63
c) Diğer Dergiler	64
4. Sosyal Etkinlikler	66
a) Sivil Savunma Günü	66
b) Emniyet teşkilatının Kuruluş Yıldönümü	67
c) Trafik Haftası	67
B. Kamuoyunun Dilek ve Şikayetlerini Tanıma Faaliyetleri	68
1. Basını İzleme	68
2. Yüz yüze İlişkiler	70
3. Kamuoyu Araştırmaları	71
4. Vatandaş Başvuruları	71
5. Diğer Faaliyetler	74
C. Bürokratik İşlemlerin Azaltılmasına Yönelik Faaliyetler	76
1. Ahvali Şahsiye ile ilgili İşlemler	77
2. Pasaport İşlemleri	79
3. Trafik İşlemleri	79
4. Silah Ruhsatları	80
5. Patlatıcı Maddeler	80
6. Parmak İzi	80
7. Güvenlik Soruşturmaları	81
8. Yerel Yönetimler	81
9. Çeşitli Düzenlemeler	82
IV. HALKLA İLİŞKİLER BİRİMLERİNİN İŞBİRLİĞİ VE KOORDİNASYON DURUMLARI	83
V. DEĞERLENDİRME	84
SONUÇ	91
KAYNAKÇA	93

TABLO DİZİNİ

 

Tablo No		Sayfa
1.	Kamu Kurumlarındaki Halkla İlişkiler Birimlerinin Örgüt Şemasındaki Türüne Göre Sınıflandırılması	18
2.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Bağlı Olduğu Makam	19
3.	Halkla İlişkiler Birimlerinin teşkilat Yapısı İçindeki Yeri	20
4.	Halkla İlişkiler Birimlerinde Görevli İletişim Fakültesi Mezunu Personel Mevcudu	21
5.	Halkla İlişkiler Birimlerinde Görevli Yüksek Öğrenim Görmüş Diğer Personel Mevcudu	22
6.	Halkla İlişkiler Birimlerinde Görevli Destek Personeli Mevcudu	23
7.	Halkla İlişkiler Birimlerinde Görevli Toplam Personel Durumu	24
8.	Halkla İlişkiler Birimlerinde Halkla İlişkilerle İlgili Bir Hizmet-içi Eğitim Programı Uygulama Eğilimi	27
9.	Kamu Kuruluşlarında En üst Yönetici Dışındaki Kişilere Basına Açıklama Yetkisi Verilmesi	30
10.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum İçine Yönelik Dergi Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	33
11.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum İçine Yönelik Yıllık Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	33
12.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum İçine Yönelik Bülten Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	34
13.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum İçine Yönelik Gazete Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	34
14.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum Dışına Dağıtımı Yapılan Dergi Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	35
15.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum Dışına Dağıtımı Yapılan Yıllık Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	35
16.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum Dışına Dağıtımı Yapılan Bülten Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	36
17.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Kurum Dışına Dağıtımı Yapılan Gazete Hazırlama Eğilimleri ve Bunların Adedi	36
18.	Halkla İlişkiler Birimlerinin Yürüttükleri Hizmetlere İlişkin Anket ve Kamuoyu Araştırmaları Yapma Eğilimleri	40
19.	Personelin Nitel ve Nicel Durumu	51
20.	Personelin Nitel ve Nicel Durumu	52
21.	Bakanlığın Halkla İlişkiler Hizmetinde Görevli Toplam Personel	53
22.	İçişleri Bakanlığının Basınla İlgili Faaliyetleri	56
23.	Yazılı Soru Taleplerinin Cevaplandırılma Eğilimi	57
24.	Kitapların Yıllara Göre Sayısal Dağılımı	60
25.	Kitapların Konularına Göre Sayısal Dağılımı	61
26.	TİD’de Yayınlanan Makale, İnceleme ve Çevirilerin Ana Konulara Göre Dağılımı	62
27.	Emniyet Hizmetlerini Tanıtma Amacıyla Çıkarılan Broşürler	65
28.	Sivil Savunma Hizmetlerini Tanıtıcı Broşürler	65
29.	Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinde Gazete ve Dergi Sayıları	69
30.	Vatandaş Başvurularının Birimlere Göre Dağılımı	71
31.	Vatandaş Başvurularının Konularına Göre Dağılımı	72
32.	Vatandaş Başvurularının Birimlere Göre Dağılımı	73
33.	Vatandaş Başvurularının Konularına Göre Dağılımı	73
34.	Ankara İlinde 155 Polis İmdat Servislerine Yapılan Müracaatlar.	75

  KISALTMALAR

 

a.g.e	: Adı Geçen Eser
a.g.m	: Adı Geçen Makale
b.	: Baskı
Bkz.	: Bakınız
s.	: Sayfa
AKKM	: Ana Komuta Kontrol Merkezi
APK	: Araştırma, Planlama Ve Koordinasyon
BYYO	: Basın Yayın Yüksek Okulu
DPT	: Devlet Planlama Teşkilatı
EKKM	: Emniyet Komuta Kontrol Merkezi
İPRA	: Uluslar Arası Halkla ilişkiler Derneği
KAYA	: Kamu Yönetimi Araştırma raporu
KHK	: Kanun Hükmünde Kararname
KİT	: Kamu İktisadi Teşebbüsleri
MEHTAP	: Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi
MGK	: Milli Güvenlik Kurulu
MİA	: Mülki İdare Amirliği
MPM	: Milli Prodüktivite Merkezi
MÖ.	: Milattan Önce
TİD	: Türk İdare Dergisi
TODAİE	: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü
TRT	: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu

 

 

AÇIKLAMA:  İçindeki tabloların bozulması nedeniyle uzmanlık tezinin tam metni burada paylaşılamamıştır.